Szalunek wieńca – wszystko co musisz o nim wiedzieć

Wieniec to element konstrukcji zwieńczający ściany zewnętrzne oraz wewnętrzne nośne, dzięki któremu stropy równomiernie przekazują obciążenie na ściany domu oraz wzmacniają je w poziomie. Najważniejszym zadaniem wieńców jest jednak pionowe usztywnienie, aby chronić ściany przed uszkodzeniami, podczas osadzania się budynku oraz podczas drgań podłoża. Podobną funkcję pełnią ławy fundamentowe, na których opiera się obciążenie własne i użytkowe wznoszonej konstrukcji. Oba elementy stabilizują budowlę, różnica polega tylko na tym, że ława odpowiada za partie dolne konstrukcji, a wieniec stropowy za jej piętro lub szczyt.

Szalunek wieńca, szalunek do zalania wieńca

Szalunek (deskowanie) jest to tymczasowa lub trwała konstrukcja, która nadaje betonowej mieszance zamierzony kształt. Komponentami do wznoszenia szalunków są zazwyczaj drewniane deski, płyty wodoodporne czy sklejki szalunkowe, ale również płyty metalowe. W zależności od sposobu, w jaki szalunki są wykorzystywane na placach budowy, wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje: szalunek ścienny,  szalunek do wykopów oraz szalunek stropowy do którego zalicza się, szalunek wieńca pod murłatę.

Wieniec to nic innego jak połączone ze sobą monolityczne żelbetowe belki okalające szczyt konstrukcji po obwodzie, na której będzie się opierała tradycyjna konstrukcja dachu czy wiązary dachowe. Biorąc pod uwagę jak odpowiedzialne zadanie spoczywa na tym elemencie konstrukcyjnym, użyty szalunek musi być sztywny i bardzo wytrzymały. W przypadku tradycyjnego szalowania wieńca, deski nie mogą być, przede wszystkim zbyt cienkie ani uszkodzone. Wpłynąć to może na zdeformowanie deskowania, co pociąga za sobą szereg konsekwencji. Od większego zużycia betonu, wybrzuszenia na ścianach (utrudnić to może ocieplenie budynku na zewnątrz oraz tynkowanie w środku), aż po ryzyko rozpadnięcia się szalunku.

Szalunek wieńca tradycyjny vs. szalunek tracony

Do zalewania wieńca stropowego użyte mogą zostać dwa rodzaje szalunków: tradycyjny tymczasowy lub tracony trwały.

Tradycyjny szalunek wieńca to zazwyczaj drewniane deski, ale można użyć sklejki, płyt OSB lub innego wytrzymałego materiału, który po zalaniu betonem i jego stwardnieniu, należy zdemontować. Aby można było zrobić to dokładnie, szalunek należy odpowiednio przygotować, zalecane jest użycie płynu antyadhezyjnego, który ułatwi oddzielenie formy od betonowej kompozycji.

Szalunek tracony (szalunek STM) przeznaczony jest do szalowania wieńców i nadproży, po zalaniu staje się częścią konstrukcji stałej, tworząc dodatkową warstwę izolującą. Dodatkowym atutem szalunku traconego jest brak powstawania mostków termicznych, które powodują wychłodzenie pomieszczeń oraz zawilgocenie ścian. Impregnowana  płyta wiórowo-cementowa, wykorzystywana przy tej opcji, jest odporna na zmienne warunki atmosferyczne, na grzyby, pleśnie oraz wilgoć.

Od niedawna, na niektórych budowach stosowany jest również szalunek z gotowych kształtek z keramzytobetonu. Dostępne w wielu rozmiarach, ustawiane ściśle obok siebie, pełni rolę szalunku traconego. Ich pionowe ścianki stanowią deskowanie wieńca stropowego i są na tyle wytrzymałe, że nie wymagają żadnych dodatkowych podparć czy wzmocnień.

Dodatkowe elementy potrzebne przy szalunku do zalewania wieńca

Tradycyjny szalunek do zalania wieńca ma tę przewagę, że po demontażu można go wykorzystać ponownie, jednak jego postawienie jest bardzo czasochłonne, wymaga umiejętności oraz odpowiednich narzędzi.

Szalowanie wieńca przy użyciu szalunku trwałego skraca czas pracy do paru godzin, nie wymaga demontażu ani dodatkowych sprzętów typu rusztowanie, które są wykorzystywane przy szalowaniu tradycyjnym. Niskie zużycie materiałów oraz zminimalizowanie powstawania odpadów budowlanych, sprawia że to rozwiązanie jest nie tylko ekonomiczne ale i ekologiczne.

Aby wieniec spinał całą konstrukcję i stabilizował ją, należy go uzbroić. Zwyczajowo stosuje się cztery pręty ze stali żebrowanej o średnicy 12-16 mm. Układa się je parami, w przypadku ścian zewnętrznych dwa na górze, dwa na dole, a przy ścianach nośnych wewnętrznych można zrezygnować z jednego pręta i zamontować dwa na górze i jeden na dole. Należy również dokładnie zakotwić zbrojenie w narożach i skrzyżowaniach wieńca oraz wyprowadzić metalowe pręty (szpiki) w kształcie litery „L, do których montowana będzie murłata, drewniana belka, która stanowi podporę dla całego lub części więźby dachowej.

Jaki szalunek wybrać?

Każda z powyższych opcji ma swoje plusy, ale i minusy. Należy pamiętać że szalunek to baza każdej budowli – konstrukcja, która służy do wznoszenia domów jednorodzinnych, wieżowców czy hal. Bez względu który system szalowania wybierzemy, szalunek z desek, szalunek z płyty OSB czy , szalunek tracony, najważniejsze jest aby materiały szalunku były ściśle wyselekcjonowane a ekipa montażowa wykwalifikowana.